De essentiële rol van creativiteit bij hoogbegaafdheid

Van nature hebben veel hoogbegaafden behoefte aan creatief denken.

Creativiteit heeft een essentiële rol in leren, groei en innovatie. Het leidt tot denken buiten de kaders en het leggen van onverwachte verbanden, het biedt de mogelijkheid om zaken uit verschillende (nieuwe) perspectieven te bekijken en verscherpt de waarneming. Ook vraagt het om experimenteren, het nemen van risico’s en het groeien door fouten. Het is niet voor niets dat creativiteit hand in hand gaat met het oplossen van complexe problemen. Het leidt tot meer succes dan het systematische denken en analyseren. Bovendien kan creativiteit bijdragen aan de sociale vaardigheden, onder andere door het verplaatsen in andere perspectieven, zelfexpressie en aan een meer ontspannen gevoel. 

Van nature hebben veel hoogbegaafden behoefte aan creatief denken. Het sluit vaak goed aan bij hoe ze naar de wereld kijken, waar hun kwaliteiten liggen en waar ze door uitgedaagd worden. Zo hebben ze vaak een hoge mate van nieuwsgierigheid, leggen ze snel verbanden en hebben ze vaak een groot verbeeldingsvermogen. Daarnaast hebben velen een scherpe waarneming en zijn ze al vlot in staat om verschillende perspectieven aan te nemen. Daarbij komt nog dat ze vaak al vanaf jonge leeftijd sneller moeilijkheden voorzien. Deze ‘continue vorm van risico-taxatie’ biedt steeds de kans om na te denken over mogelijke oplossingen voor deze potentiële problemen en op die manier vergroten ze hun creatieve denken. Er komt een hoop kijken bij een creatief proces en het creëren wordt in de taxonomie van Bloom dan ook gezien als de meest complexe denkvaardigheid.

Angst om te falen, een gefixeerde mindset en het aanpassen aan anderen vormen juist belemmeringen in het vergroten van de creativiteit en het potentieel. Ze verminderen de neiging om te experimenteren en te leren van fouten, ze beperken de verwondering naar andere mogelijkheden en verlagen het zelfvertrouwen of de motivatie om jezelf uit te dagen. Bovendien leidt aanpassing tot een beperkt gevoel van autonomie, minder nieuwe perspectieven en minder innovatieve ideeën. Bij hoogbegaafde kinderen spelen, naast een natuurlijke hang naar creatief denken, deze thema’s regelmatig een rol. Creativiteit en spel bieden uitgelezen kansen om dit tegen te gaan.

In onze groepen blijft het niet alleen bij het ontdekken van creativiteit en nieuwe ideeën of het vergroten van het creatieve denken, maar werken we ook aan het tot leven brengen van deze ideeën door middel van een zelfgemaakte creatie. Kinderen ontdekken het gehele proces van niets naar iets, waardoor ze hun nieuwsgierigheid leren ombuigen tot een volledig uit te voeren plan. Hiermee spreken ze vele vaardigheden aan die ze hun hele leven nodig zullen hebben, maar dan wel vanuit hun eigen intrinsieke interesse.