Positief opvoeden: Hoe versterk je de liefdevolle relatie met jouw hoogbegaafde kind?
Versterk het positieve gedrag van jouw kind door liefdevolle en consistente begeleiding te bieden en bevorder wederzijds respect en begrip voor een gezonde ouder-kind-relatie.
Voor hoogbegaafde kinderen in het bijzonder is een positieve opvoeding belangrijk omdat het hun unieke kenmerken en behoeften respecteert en ondersteunt. Deze behoeften omvatten emotionele, sociale, cognitieve en fysieke aspecten. Welke dit zijn en hoe positief opvoeden hier aan bijdraagt, wordt verderop uitgebreid beschreven.
Allereerst wat uitleg over positief opvoeden zelf. Positief opvoeden houdt in dat er een positieve en veilige plek wordt gecreëerd, waardoor kinderen op een positieve manier nieuwe vaardigheden en gedrag kunnen aanleren. Er is sprake van aandacht voor en ondersteuning van het kind. Binnen een positieve opvoeding is er oog voor de behoeftes van een kind, wordt er naar een kind geluisterd, kunnen ze zichzelf zijn, is er sprake van fysieke en emotionele nabijheid en wordt een kind op een positieve wijze aangemoedigd door als ouder aan te sluiten op het eigen tempo of de eigen manier van ontwikkelen van een kind. Ten slotte wordt er uitleg geboden ten aanzien van het gedrag van anderen en henzelf en wordt er op een liefdevolle manier begrensd, liefst zonder te straffen. Dit omdat straffen een nadelig effect heeft op de ontwikkeling en het zelfbeeld van het kind, omdat het angst, schuld en schaamte in de hand werkt. Van positief opvoeden is bekend dat het leidt tot meer zelfstandige kinderen met vaak ook meer zelfvertrouwen.
Emotionele behoeften
Hoogbegaafde kinderen ervaren emoties vaak intenser dan hun leeftijdsgenoten. Hierdoor kunnen ze sneller overweldigd raken door hun emoties. Positief opvoeden helpt hen de emoties te begrijpen en te reguleren door erkenning en steun te bieden. Alle emoties mogen er zijn en ouders helpen de kinderen deze heftige emoties te navigeren. Hoogbegaafde kinderen hebben behoefte aan begrip voor hun gevoelens en gedachten. Jullie als ouders kunnen helpen door geduldig te luisteren of in kalmte aanwezig te zijn, hun emoties serieus te nemen en daarnaast te helpen strategieën te ontwikkelen om hun emoties op een gezonde manier te uiten en te reguleren.
Cognitieve behoeften
Hoogbegaafde kinderen hebben ook behoefte aan uitdagende en verrijkende leerervaringen die hen intellectueel prikkelen. Dit kan worden bereikt door hen toegang te geven tot materialen, activiteiten en onderwerpen die aansluiten bij hun interesses en talenten. Ze hebben een sterke drang om te leren en te ontdekken. Deze nieuwsgierigheid kun je onder andere ondersteunen door hen aan te moedigen om kritisch en creatief te denken door open vragen te stellen, serieus te luisteren naar hun input, hen uit te dagen met complexe problemen en door ze zelf op onderzoek uit te laten gaan.
Sociale behoeften
Creëer als ouder kansen voor hen om met ontwikkelingsgelijken en kinderen met gelijke interesses om te gaan, want hoogbegaafde kinderen hebben vaak de behoefte om hun intellectuele en emotionele niveau te delen. Positief opvoeden kan hen helpen om deze connecties te vinden en te onderhouden. Soms hebben ze hulp nodig bij het versterken van sociale vaardigheden of het navigeren van sociale situaties, bijvoorbeeld doordat ze zich onzeker of verlegen voelen, het gedrag van anderen niet goed kunnen plaatsen of geneigd zijn veel rekening te houden met anderen. Ze kunnen hierin begeleid worden door regelmatig te spreken over sociale situaties en ze te ondertitelen of door sociale interacties te oefenen met behulp van rollenspellen. Daarnaast kunnen groepsactiviteiten met ontwikkelingsgelijken positieve sociale ervaringen bieden, die bijdragen aan een gezond zelfbeeld.
Zelfbeeld en zelfvertrouwen
Hoogbegaafde kinderen hebben behoefte aan bevestiging van hun talenten en inspanningen. Positief opvoeden richt zich op het geven van gerichte complimenten en het benadrukken van hun sterke punten. Dit helpt hen te begrijpen welke gedragingen en inspanningen gewaardeerd worden. Ze moeten leren dat het oké is om fouten te maken en dat groei een proces is. Door een groeimindset te bevorderen en door het belang van leren, proberen en oefenen te benadrukken, in plaats van alleen maar te focussen op presteren, kun je als ouder jouw kind hierin helpen. Prijs vooral hun inzet en doorzettingsvermogen, niet alleen het eindresultaat.
Creativiteit en autonomie
Geef hoogbegaafde kinderen ruimte voor creativiteit. Ze hebben vaak creatieve en innovatieve ideeën die ze willen uitdrukken. Positief opvoeden kan hen aanmoedigen om deze creativiteit te verkennen door middel van kunst, muziek, schrijven en andere creatieve activiteiten. Hoogbegaafde kinderen hebben ook behoefte aan vrijheid en autonomie om hun eigen interesses en projecten na te streven. Dit kun je ondersteunen door hen de mogelijkheid te geven om keuzes te maken in hun leerproces en dagelijkse activiteiten. Dit bevordert hun onafhankelijkheid en zelfvertrouwen. Moedig hen aan om zelf oplossingen te bedenken voor problemen, wat hun creativiteit en kritisch denken versterkt.
Veiligheid en stabiliteit
Hoogbegaafde kinderen hebben een stabiele en veilige omgeving nodig, die emotionele nabijheid biedt en waarin ze zich gewaardeerd en begrepen voelen. Positief opvoeden creëert een ondersteunende omgeving waarin ze zich vrij voelen om zichzelf te zijn. Houd een open en eerlijke communicatielijn. Luister naar hun ideeën, zorgen en vragen. Betrek hen bij beslissingen die hen aangaan, wat hun gevoel van verantwoordelijkheid en betrokkenheid zal vergroten. En hoewel ze behoefte hebben aan vrijheid, hebben ze ook baat bij duidelijke structuren en verwachtingen die hen helpen om hun tijd en energie te beheren.
Gezonde balans
Zorg voor een goede balans tussen intellectuele activiteiten en ontspanning. Hoogbegaafde kinderen hebben ook tijd nodig om te spelen en te ontspannen. Moedig lichaamsbeweging aan om hun fysieke en mentale welzijn te ondersteunen.
Het toepassen van positief opvoeden helpt hoogbegaafde kinderen om niet alleen academisch, maar ook emotioneel en sociaal te groeien. Het creëert een ondersteunende en stimulerende omgeving waarin ze zich veilig voelen om zichzelf te zijn en hun volledige potentieel te bereiken.
“Vergeet nooit dat er altijd een reden is voor het gedrag van je kind. Het geheim ligt erin om die reden te vinden en te omarmen. Zo kun je er het beste voor je kind zijn en blijven jullie met elkaar in verbinding!”